Tips & Technieken ‘Initiatief nemen’ zelfstudie deel 1

Beste lezer

In mijn blog ‘Zelfstudie op school’ heb ik het gehad over de verschillende onderdelen en vaardigheden waar zelfstudie uit kan bestaan. Initiatief nemen was hier één van, in deze blog ga ik het over deel 1 van dit onderwerp hebben. Hierin bespreek ik de verschillende situaties van initiatief nemen en wat moeilijkheden kunnen zijn. Ik ga hier tips en technieken over delen. Veel leesplezier!

Eerst even een opfrisser van wat ik toen heb gezegd:

Het nemen van initiatief kan een moeilijk onderdeel zijn voor mensen die autisme en ADHD hebben. Deze mensen hebben vaak last van een onvermogen om hulp te vragen, het is moeilijk om te bedenken aan wie en hoe de vraag gesteld moet worden. Het is lastig om zonder stimulans te beginnen aan een opdracht of af te wijken van routine. Deze punten kunnen ervoor zorgen dat het starten met een schoolopdracht ontzettend verhinderd wordt. Ook het onwillig zich bezig houden met taken die een geestelijke aandacht vereisen, kan hun studievoortgang belemmeren. Dit kan dan een gevoel van hopeloosheid, paniek en frustratie naar boven brengen. Het kan namelijk zo zijn dat je wel weet dat er een opdracht moet worden gemaakt, maar dat de aanzet daar toe niet heel makkelijk geactiveerd kan worden.

Wat is initiatief nemen?

Bij initiatief nemen praat je over de drijfkracht die je inzet om te beginnen aan een taak. Het gaat dan over het zelf kunnen beginnen aan die taak, zonder dat iemand jou moet helpen om je te motiveren. Dit kan bijvoorbeeld zijn doordat iemand jou een duwtje in de rug geeft of een stok achter de deur doet. Voor sommige mensen, zoals ik, is dit echter wel nodig. Iemand of iets kan jou dan de trigger geven om weer aan de slag te gaan. Het kan ook zijn dat initiatief nemen voor jou iets anders doen dan dat je eigenlijk gewend bent om te doen is.

Waarom kan ik geen initiatief nemen?

Er kunnen verschillende redenen zijn waarom iemand moeite heeft om zichzelf er op aan te zetten initiatief te nemen. Om te helpen zien wat in jouw situatie de reden hiervan is, heb ik een lijstje hiervan gemaakt. Meerdere antwoorden zijn mogelijk. Stel jezelf de vraag waar jij het meest tegenaan loopt. Je wil en denkt ook dat je het kan, maar wat belemmert jou om iets niet te doen?;

Tip: Neem een voorbeeldsituatie in gedachten

• Onveiligheid                        –> Ik voel me niet of nog onvoldoende op mijn gemak.
  Mogelijke oplossingen
  Onderzoek wat jou onveilig laat voelen en zorg aan de hand daarvan dat je je weer veilig voelt. Als dit te maken heeft met je omgeving kan je bijvoorbeeld ervoor kiezen om ergens te gaan zitten waar je je wel op je gemak voelt. Wanneer dit te maken heeft met mensen om je heen, kan je hetzelfde doen. Daarentegen kan het voor in de toekomst beter uitpakken om met deze persoon of personen een gesprek te voeren. Praat en leg uit dat je je niet op je gemak voelt en probeer hier een oplossing voor te vinden met deze mensen. Een compromis stellen bijvoorbeeld.

• Onwetendheid                   –> Ik heb nog onvoldoende informatie over dit onderwerp of over deze vaardigheid.
  Mogelijke oplossingen
  Verzamel informatie over dit onderwerp of over deze vaardigheid. Kijk bijvoorbeeld op de opdracht, boeken, artikelen of andere bronnen of je kennis kan opdoen. Markeer dit en zet dit in een apart bestand zodat je dit duidelijk bij elkaar hebt. Een andere optie is om informatie te vragen aan mensen die kennis over het onderwerp hebben. Vaardigheden kan je opdoen door te oefenen. Werk met iemand samen die wel de kennis en vaardigheden heeft, zo kan je van elkaar leren.

• Onwennigheid                    –> Ik heb nog te weinig eigen ervaring opgebouwd.
  Mogelijke oplossingen
  Doe ervaring op door de oefenen met de situatie. Vraag hulp aan mensen om je heen die wel de ervaring hebben. Zo kan je afkijken wat een ander doet en leren van deze mensen.

• Onmacht                              –> Ik kan in deze situatie niets doen. Ik weet/zie niet wat ik kan doen.
  Mogelijke oplossingen
  Als je zelf niets kan doen, kan misschien iemand anders iets voor jou doen. Vraag aan iemand anders of hij/zij jou kan helpen in deze situatie of kan vertellen wat je kan doen. Op school kan vaak een docent of klasgenoot hier goed bij helpen. Wanneer je het toch zelf wil oplossen, kan je proberen om een creatief alternatief te bedenken voor je situatie.

• Onwil                                    –> Ik wil het niet op deze manier, misschien wel op een andere manier.
  Mogelijke oplossingen
  In deze situatie kan je denk ik verschillende kanten op. De eerste kant is loslaten dat je iets niet wilt en doen wat je moet doen. De tweede is een creatieve alternatieve manier vinden om deze situatie aan te pakken, iets wat je wel wil. Bedenk je hierbij of deze manieren haalbaar en realistisch zijn voor je einddoel.

• Ontevredenheid               –> Ik had een verwachting en die is toch niet uitgekomen. Ik heb/krijg toch niet wat ik eigenlijk wil.
  Mogelijke oplossingen
  In dit geval geef ik mijzelf de ruimte om deze informatie te verweren. Anders ga ik mij alleen maar afzetten van hetgeen waar ik initiatief over moet nemen. De ontevredenheid zorgt dan voor afstel en dit komt meestal negatief uit voor de situatie in de toekomst. Nadat ik deze informatie heb verwerkt, probeer ik de situatie positief te bekijken en zien wat ik dan het beste kan doen. Ik probeer mij open te stellen op de nieuwe mogelijkheden en hiermee verder te werken op een manier waar ik tevreden mee ben. De teleurstelling blijft bij mij nog wel eens in mijn achterhoofd hangen en dat is oké. Bij mij duurt dat nu eenmaal langer en het heeft tijd nodig om een plekje te krijgen. Wanneer ik echt koppig ben en mijn zin wil hebben, vecht ik ervoor om mijn zin te krijgen.

• Onvermogen                       –> Ik ben (nog) niet in staat aan de verwachting (eis) te voldoen.
  Mogelijke oplossingen
  In dit geval kan je kijken aan welke verwachting (eis) je niet voldoet. Denk na over hoe dit komt en wat de oorzaken hiervan zijn. Wanneer je je bewust bent van de oorzaak en begrijpt hoe dit effect heeft, kan je zoeken naar hoe je wel aan de eis kan voldoen. Een andere optie is het vinden van een alternatief om aan de verwachtingen te voldoen.

• Onbegrip                             –> Ik denk dat ik of de ander(-en) nog niet weet waardoor het zo ver is gekomen.
  Mogelijke oplossingen
  In dit geval zou ik onderzoek doen naar hoe dit zou zijn gekomen, door te reflecteren op mijzelf of de anderen. Ik kijk dan naar wat er is gedaan en gebeurt. Hierbij zou ik met de anderen praten over de situatie en mijn bevindingen delen, om zo op een oplossing te komen. Als dit alleen bij mijzelf zou liggen, zou ik zelf nadenken over de situatie en mijn bevindingen duidelijk neerzetten. Vervolgens zou ik daar een oplossing voor gaan zoeken. Wanneer je er zelf of met de anderen niet uit kan komen, geef ik het advies om anderen om hulp te vragen en met anderen te praten. Vraag een begeleider, expert of iemand die in jou of jullie schoenen staat om mee te overleggen. Met een ander perspectief in de groep kan er een oorzaak of misschien zelfs een oplossing worden gevonden voor de situatie.  

• Onzekerheid                       –> Ik weet niet goed wat ik moet doen of hoe ik het moet doen.
  Mogelijke oplossingen
  Wanneer ik onzeker ben maak ik overzicht voor mijzelf. Er is dan namelijk zoveel drukte in mijn hoofd dat ik even niet weet wat ik moet doen, en hoe. Ik kijk dan bij zelfstudie naar de opdracht en markeer en schrijf stapsgewijs in punten op wat de bedoeling is. Hierbij helpt het ook om even een stapje terug te nemen en later op de situatie terug te komen. Dan heb je even tijd om je gedachtes op een rijtje te leggen of even een pauze te nemen. Wanneer je er zelf niet kan of wil uitkomen, zou ik hulp vragen aan begeleiders. Zij kunnen helpen met het in de goede banen leiden van de situatie.

• Onverschilligheid               –> Ik maak me niet druk hierover, het doet me ook niets.
  Mogelijke oplossingen
  Ik vind het zelf heel lastig om hier mee om te gaan. Wanneer iets mij niet interesseert heb ik moeite om er veel energie in te steken. Dan heb ik er ook vaak geen zin in. Het advies wat ik hierbij kan geven is proberen iets te vinden in de situatie wat jou interesseert. Wanneer je echt initiatief moet nemen (wat waarschijnlijk zo is met school) helpt het om de situatie in onderdelen te breken. Dan voer je de onderdelen stapje voor stapje uit door de tijd heen. Dan hoef je er minder lang per keer aan te zitten, maar ben je er wel over een langere periode van tijd mee bezig. De andere optie is dan de situatie in één keer afhandelen. Mij helpt het ook door motivatie te krijgen van anderen, door anderen mij te laten aansporen om iets te doen. Let op: dit betekent niet pushen. Als laatste kan je tips vragen aan begeleiders voor de onverschilligheid in deze situatie.

Doordat je weet wat jou belemmerd om initiatief te nemen, kan je uitzoeken hoe je dit kan omdraaien. Succes! Tot de volgende blog waar ik deel 2 van het onderwerp initiatief nemen ga bespreken.