Zelfstudie op school

Zelfstudie. Zelfstudie is een van de dingen waar ik het meest tegenaan ben gelopen toen ik begon met het hbo. Zelf kwam ik vanaf de havo meteen op het hbo. Op de havo was ik altijd de studiebol die gericht is op school, ik had altijd mijn huiswerk af en vaak een voldoende voor toetsen en verslagen. Vooral voor verslagen. Ik had zelfstudie redelijk onder de knie, omdat huiswerk en toetsen op magister werden gezet. Dit kon ik daarna makkelijk in mijn agenda opschrijven. Dit veranderde toen ik op het hbo kwam. Ik moest ineens helemaal zelf uitzoeken wanneer zelfstudietaken af moesten zijn, colleges moesten worden gekeken en projecten worden uitgevoerd. Toen Covid om de hoek kwam kijken, werd dit zelfs nog belangrijker, meer en lastiger om bij te houden. In deze blog ga ik het hebben over wat zelfstudie eigenlijk kan inhouden, vooral voor een persoon met autisme en ADHD. Ook vertel ik wat hierbij de struikelblokken kunnen zijn.

Onderdelen en vaardigheden zelfstudie
Ik heb ontdekt dat zelfstudie uit verschillende onderdelen en vaardigheden bestaat;

• Aandacht reguleren
• Zelfstandig werken
• Communiceren
• Initiatief nemen
• Balans vinden tussen belasting en belastbaarheid (inclusief prikkelgevoeligheid)
• Overzicht krijgen en behouden
• Verwerken van leerstof

Via mijn opleiding heb ik een training gedaan genaamd ‘Studeren met informatieverwerkingsproblemen’. Met mijn persoonlijke ervaringen en deze training heb ik geleerd dat bovenstaande onderdelen en vaardigheden valkuilen kunnen zijn in de zelfstudie voor mensen met ADHD en autisme.  

Aandacht reguleren
Hierbij zijn veelvoorkomende symptomen; het niet voldoende aandacht geven aan details of taken en slordig fouten maken in school. Ook kan er moeite zijn bij het aandacht behouden bij bijvoorbeeld een bepaald vak, onderdeel of taak. Het kost heel veel energie om je te richten op dezelfde activiteit voor een lange tijd. Hierbij zijn het opvolgen van aanwijzingen en afmaken van schoolwerk een van de symptomen om ADHD mee te kunnen herkennen.
Wanneer er juist erg veel interesse is in het onderwerp, kan het ook zijn dat er met hyperfocus juist beter aandacht op het onderwerp gehouden kan worden. Persoonlijk zorg ik ervoor dat ik bepaalde leerstof interessant en uitdagend voor mijzelf laat lijken.

Zelfstandig werken
Studenten met informatieverwerkingsproblemen zoals autisme kunnen moeite hebben met zelfstandig werken. Hun onvermogen om met (te) ruime werkkaders om te gaan, zelf verduidelijking te vragen over wat de opdracht inhoudt en op welke wijze de opdracht uitgevoerd moet worden, kan hun studievoortgang belemmeren.
Zelfstandig werken kan ook juist een sterkte zijn voor mensen met deze stoornissen. Mensen met autisme kunnen erg recht door zee zijn. Dit gebruik ik in mijn voordeel wanneer ik wat wil vragen aan een docent of medestudent. Ik vraag dan meteen fysiek, via WhatsApp of mail hulp.

Communiceren
Mensen met autisme kunnen ook moeite hebben met communiceren. Hun onvermogen om sociale signalen te lezen en interpreteren, feedback te vragen, te geven of te verwerken kan ervoor zorgen dat de studievoortgang niet verloopt zoals je zou willen. Het vasthouden van aandacht en werken in groepen met wisselende rollen en opdrachten zijn ook struikelblokken die in de weg kunnen staan.
Bij het communiceren gebruik ik mijn aanleg voor plannen van mijn autisme en impulsiviteit van mijn ADHD om contact te zoeken met medestudenten. Ik gebruik deze kwaliteiten in mijn voordeel om feedback te vragen en te communiceren met medestudenten. Autisme en ADHD kun je dus ook in je voordeel gebruiken, hierover vertel ik meer in mijn volgende blogs.

Initiatief nemen
Het nemen van initiatief kan een moeilijk onderdeel zijn voor mensen die autisme en ADHD hebben. Deze mensen hebben vaak last van een onvermogen om hulp te vragen, het is moeilijk om te bedenken aan wie en hoe de vraag gesteld moet worden. Het is lastig om zonder stimulans te beginnen aan een opdracht of af te wijken van routine. Deze punten kunnen ervoor zorgen dat het starten met een schoolopdracht ontzettend verhinderd wordt. Ook het onwillig zich bezig houden met taken die een geestelijke aandacht vereisen, kan hun studievoortgang belemmeren. Dit kan dan een gevoel van hopeloosheid, paniek en frustratie naar boven brengen. Het kan namelijk zo zijn dat je wel weet dat er een opdracht moet worden gemaakt, maar dat de aanzet daar toe niet heel makkelijk geactiveerd kan worden.
Ik heb hier persoonlijk soms ook erg veel last van, vooral met het beginnen aan een (open) opdracht. Het zonder een stimulans aan iets werken en iets doen waar ik niet aan gewend ben kan ik ook erg lastig vinden. Als oplossing hiervoor gebruik ik mijn impulsiviteit en neem ik meteen initiatief om de schoolopdracht te maken die ik in gedachte heb. Ook gebruik ik hyperfocus en zorg ik ervoor dat wat ik ook doe, ik daar oprecht interesse in heb en leuk vindt. Dit maakt het een stuk makkelijker om initiatief te nemen.

Balans vinden tussen belasting en belastbaarheid (inclusief prikkelgevoeligheid)
Informatieverwerkingsproblemen en ADHD kunnen ervoor zorgen dat er moeite kan zijn bij het vinden en bewaken van een passende balans tussen belasting en belastbaarheid. Het onvermogen om overmatige informatie te filteren en te verwerken, ofwel het scheiden van hoofd- en bijzaken kan de studievoortgang erg in de weg staan. Ook het bewaken van eigen grenzen kan voor deze mensen erg lastig zijn. Doordat er hier grote moeite in kan zijn, zorgt dit voor veel stress en druk in het hoofd. Dit zorgt ervoor dat aan de slag gaan nog lastiger wordt, waardoor weer meer druk en stress ontstaat. Zo is het vaak dat het voelt alsof je steeds in rondjes blijft lopen en in een vicieuze cirkel raakt.
Zelf ben ik nog niet helemaal ervaren in dit gebied. Ik kan nog een hoop leren, maar ik hou er gelukkig ook van om bezig te zijn. Het houden van structuur in mijn hoofd door to-do lijstjes en planningen te maken geeft mij al veel rust en overzicht. Dit moet ik alleen niet te veel doen, omdat er ook overprikkeling kan ontstaan door het stellen van te hoge eisen voor mijzelf.

Overzicht krijgen en behouden
Het kan zijn dat mensen met autisme en ADHD moeite hebben met overzicht krijgen en bewaren. Het onvermogen om hun studie te organiseren, om een passende, haalbare studieplanning te maken en hierbij prioriteiten te stellen kan een struikelblok zijn bij het volbrengen van de studie. De duur van een studieactiviteit inschatten, het maken van afspraken en deze dan ook nakomen, zijn hierbij vaardigheden die veel energie kosten. Dit kan een rommelig gevoel en veel druk geven. Dit leidt weer tot het niet kunnen maken en afmaken van een werkend en realistisch leerplan.

Ik heb geleerd dat onoplettendheid en afleiding grote aspecten kunnen zijn die het organiseren van taken en activiteiten erg lastig maken voor mensen met ADHD. ‘Normale’ mensen kunnen over het algemeen makkelijk voor zichzelf zien hoe zij iets willen aanpakken. Ook kunnen zij meestal gemakkelijk structuur ergens aanbrengen om iets voor zichzelf duidelijk te maken. Voor mensen met ADHD is het zien van deze aanpak en structuur vaak minder makkelijk. Het kan ontzettend veel energie kosten om deze structuur te creëren en behouden. Dit kan ik denk ik simpelweg het beste uitleggen door de hersenen te vergelijken met een Ferrari waarvan de remmen het niet meer zo goed doen.
Het kan ook zijn dat door de stoornissen structuur en plannen juist hele sterke punten zijn. Dit kan dan ter voordeel worden gebruikt om zelfstudie bij te houden en uit te voeren.

Verwerken van leerstof
Als laatste kan bij het hebben van autisme en ADHD moeite zijn in het verwerken van de aangeboden leerstof. Bij het onvermogen de aandacht te wisselen en te verdelen over meerdere onderwerpen en het maken van onderscheid tussen hoofd- en bijzaken in de leerstof kan de voortgang van de studie belemmerd worden. Het uitvoeren van open opdrachten en het reflecteren op eigen gedrag kan daarbij een struikelpunt zijn, hierbij kan ook sprake zijn van moeilijkheden in het opnemen en verwerken van leerstof. Dit kan ervoor zorgen dat onderwerpen en vaardigheden niet juist of volledig worden opgenomen en in de toekomst bij toetsing problemen opleveren.

Ik hoop dat ik jou met deze blog heb kunnen helpen inzien wat zelfstudie eigenlijk kan inhouden. Zelfstudie is veel meer dan alleen studeren, autisme en ADHD kan zelfstudie lastig maken. In mijn volgende blogs ga ik tips en technieken delen die ik over de jaren heen heb geleerd. Hopelijk tot de volgende blogs!